Tạp Chí Mẹ Bé
6 tháng có lẽ là cột mốc thời gian thú vị cho mẹ và bé khi bước vào giai đoạn khá quan trọng về dinh dưỡng cho bé, đó là ăn dặm. Đây là một hành trình bé bắt đầu thử các món ngon trên thế giới này cùng bạn, hàng ngày bạn phải luôn chuẩn bị những thực phẩm đầy đủ chất dinh dưỡng để hỗ trợ cho sự phát triển của bé.
Tuy nhiên, bạn có biết liệu đứa trẻ của mình bao nhiêu tuổi thì mới nên cho ăn dặm? Khi đó thì nên cho bé ăn gì để đủ chất? Các mẹ trẻ, hay lần đầu có em bé thực sự gặp nhiều khó khăn và lo sợ. Vậy hãy cùng tìm hiểu chi tiết về cho bé ăn dặm đúng cách trong bài viết này nhé.
Ăn dặm là gì?
Ăn dặm là một giai đoạn tự nhiên trong quá trình phát triển của bé. Đó là quá trình dần dần cho bé ăn các loại thức ăn khác trong khi vẫn tiếp tục bú mẹ.
Việc ăn dặm có thể mang đến rất nhiều cảm xúc lẫn lộn. Bạn có thể cảm thấy hào hứng với sự độc lập mới mà cả bạn và em bé đều có thể tận hưởng, cũng như một số nỗi buồn khi bé chuyển sang một giai đoạn khác trong cuộc đời. Điều này là hoàn toàn bình thường.
Cho con bú sữa mẹ càng lâu càng tốt là điều tốt nhất cho con bạn. Miễn là bạn và con bạn cảm thấy thoải mái, bạn còn đủ sữa cho con bú thì bao lâu cũng tùy vào quyết định của bạn.
Thời điểm nào tốt nhất để bắt đầu cho bé ăn dặm?
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các cơ quan y tế khác khuyến cáo rằng trẻ sơ sinh nên được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ trong sáu tháng đầu đời và tiếp tục bú sữa mẹ cùng với các loại thực phẩm khác – được gọi là thức ăn bổ sung – cho đến ít nhất là hai tuổi.
Tốt nhất, bước đầu tiên để cai sữa cho con bạn là cho trẻ ăn dặm cùng với sữa mẹ vào khoảng sáu tháng tuổi. Tiếp tục cho đến khi sữa mẹ được thay thế hoàn toàn bằng các loại thức ăn và đồ uống khác.
“Sau sáu tháng, em bé của bạn bắt đầu cần mức độ cao hơn của một số chất dinh dưỡng – chẳng hạn như sắt, kẽm và vitamin B và D – mà cô ấy không thể nhận được từ sữa mẹ của bạn hoặc nguồn dự trữ của chính mình,” các chuyên viên y tế cho biết. “Tuy nhiên, thức ăn dặm sẽ chỉ bổ sung thêm cho lượng sữa của con bạn lúc đầu. Sữa mẹ sẽ vẫn là nguồn dinh dưỡng chính của bé trong nhiều tháng tới ”.
Một đứa trẻ bảy tháng tuổi bình thường nhận được khoảng 93% calo từ sữa. Ngay cả khi bé lớn hơn 1 tuổi, sữa vẫn có thể cung cấp khoảng 50% lượng calo hàng ngày của trẻ.
Một bà mẹ chia sẻ: “Đôi khi, các bà mẹ nghĩ rằng sữa mẹ không quan trọng khi con họ đã bắt đầu ăn dặm, nhưng trên thực tế, không có loại sữa nào tốt hơn cho con dù con đã bao nhiêu tuổi”.
Thật vậy, toàn bộ quá trình cai sữa có thể mất bao lâu nếu mẹ và em bé muốn: “Khi nào thì ngừng cho con bú là sự lựa chọn của bạn. Đừng cảm thấy bị áp lực bởi những gì bạn bè đang làm hoặc những gì các thành viên trong gia đình – hoặc thậm chí là người lạ – nói. Tất cả những gì quan trọng là những gì cảm thấy phù hợp với bạn và con bạn. “
Dấu hiệu nhận biết bé sẵn sàng cho hành trình ăn dặm
Các chuyên gia cũng khuyên bạn nên tìm kiếm các dấu hiệu cho thấy em bé đã sẵn sàng phát triển để ăn thức ăn bổ sung. Dưới đây là một số biểu hiện cũng như điều kiện thể hiện bé muốn bước vào hành trình ăn dặm:
- Không quan tâm hoặc quấy khóc khi cho bé bú.
- Bú ít hơn trước đây.
- Bé cắn trong khi bú ( trường hợp này bạn phải ngăn bé khỏi vú và dặn dò bé nhẹ nhàng, tuyệt đối không quát mắng).
- Ngồi dậy chắc.
- Kiểm soát đầu tốt.
- Có thể ngậm thức ăn trong miệng và nhai.
- Có thể đưa thức ăn vào miệng.
- Tò mò vào giờ ăn và muốn tham gia bữa ăn
- Quan tâm đến thức ăn người khác đang ăn và mở miệng khi thức ăn đến gần.
- Bé cho bạn biết không muốn ăn bằng cách ngả người ra sau hoặc quay đầu sang chỗ khác.
Rất hiếm khi trẻ sẵn sàng ăn dặm trước 4-6 tháng.Nếu bạn cho rằng con mình có dấu hiệu sẵn sàng ăn dặm nhưng chưa được 6 tháng tuổi, hãy hỏi bác sĩ nhi khoa để được tư vấn.
Làm thế nào bắt đầu cho bé ăn dặm đúng cách?
Bạn có thể gặp khó khăn trong việc xác định lượng cho trẻ ăn và thời điểm bắt đầu cho trẻ ăn thức ăn đặc. Các hướng dẫn chung dưới đây, theo báo cáo của Thư viện Y khoa Quốc gia, thể hiện quá trình cai sữa cho trẻ sơ sinh đến 6 tháng. Bạn nên nói chuyện với bác sĩ nhi khoa của con bạn trước khi cố gắng cho bé ăn dặm để chắc chắn rằng bé đã sẵn sàng để cai sữa và để được hướng dẫn đầy đủ về việc cho bé ăn dặm đúng cách.
Sơ sinh đến 4 tháng tuổi
Trong 4 tháng đầu, bé chỉ cần bú sữa mẹ hoặc sữa bột để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của bé.
Nếu bú mẹ, trẻ sơ sinh có thể cần bú tám đến mười hai lần mỗi ngày. Đến 4 tháng tuổi, trẻ sơ sinh có thể chỉ cần bú bốn đến sáu lần mỗi ngày.
4 đến 6 tháng tuổi
Khi được 4 đến 6 tháng tuổi, em bé cần tiêu thụ 800-1000ml sữa mẹ hoặc sữa bột mỗi ngày và thường đã sẵn sàng để bắt đầu làm quen với thức ăn đặc.
Cho trẻ ăn thức ăn rắn quá sớm có thể nguy hiểm, vì vậy bạn không nên cho trẻ ăn dặm cho đến khi bé đã sẵn sàng về thể chất.
Thời điểm này, khi bạn và con bạn đã sẵn sàng cho quá trình ăn dặm, có một số điều có thể giúp làm cho trải nghiệm này trở nên nhẹ nhàng và thú vị hơn cho cả bạn và bé:
- Dễ dàng nhất cho bạn và con bạn nếu cai sữa từ từ – trong vài tuần, vài tháng hoặc thậm chí lâu hơn. Việc cai sữa đột ngột chỉ nên được xem xét trong những trường hợp cực kỳ nghiêm trọng.
- Bắt đầu bằng cách thay thế các loại thức ăn. Khi bé ăn ngon một loại, sau một thời gian, bạn có thể thay thế loại khác, và tiếp tục như bậy để bé không cảm thấy chán và được cung cấp đủ chất.
- Tiếp tục theo cách này, thay thế từng nguồn thức ăn một. Tốc độ là tùy thuộc vào bạn và đứa trẻ của bạn, nhưng nói chung, càng chậm càng tốt.
- Bạn có thể cho trẻ ăn dặm (1 hoặc 2 muỗng canh) ngũ cốc gạo bổ sung sắt cho em bé trộn với sữa mẹ hoặc sữa bột, khuấy đều đến độ sệt. Và hãy luôn theo dõi tình trạng không dung nạp hoặc dị ứng có thể xảy ra.
- Làm theo các dấu hiệu của con bạn. Bé sẽ cho bạn biết khi nào bé no.
Thực đơn ăn dặm cho bé từng giai đoạn
Giai đoạn khi bé mới bắt đầu ăn dặm
Khẩu vị đầu tiên rất quan trọng để phát triển thói quen ăn uống tốt và cho em bé tiếp xúc với nhiều loại hương vị khác nhau.
Khi cho bé ăn thức ăn mới, hãy nhớ rằng lượng đã ăn không quan trọng bằng lượng thức ăn đã thử. Trong giai đoạn bắt đầu ăn dặm, bé vẫn sẽ nhận được hầu hết dinh dưỡng từ sữa mẹ hoặc sữa bột.
Cố gắng biến quá trình ăn dặm thành một trải nghiệm tích cực cho bé bằng cách cho bé chơi, chạm và nếm thức ăn mới.
Khoảng một giờ sau khi bú sữa và khi con bạn không quá mệt thường là thời điểm thích hợp để thử thức ăn. Trộn thức ăn với một ít sữa mẹ hoặc sữa bột để bé có thể dễ làm quen hơn.
Loại thức ăn đầu tiên thích hợp để bắt đầu quá trình cho bé ăn đúng cách bao gồm:
- Rau nấu chín mềm: Bông cải xanh, cà rốt, khoai tây, khoai lang, bí đỏ, đậu Hà Lan – xay nhuyễn, nghiền hoặc dùng như thức ăn nhẹ
- Trái cây mềm: Chuối, xoài, việt quất, mâm xôi, bơ, lê hoặc táo nấu chín, mận, đào – xay nhuyễn, nghiền hoặc dùng làm thức ăn nhẹ
- Ngũ cốc: Bột yến mạch, gạo, hạt quinoa, hạt kê – nấu chín, nghiền hoặc xay nhuyễn để trộn với một lượng nhỏ sữa mẹ hoặc sữa bột.
Bắt đầu với một vài thìa hoặc vài lần cắn mỗi ngày một lần trong khoảng một tuần để đánh giá xem bé muốn nhiều hay ít. Và bạn cũng có thể kết hợp các loại thức ăn, chẳng hạn như thử trộn ngũ cốc gạo cho trẻ sơ sinh với lê hoặc chuối với bơ.
Sau khi bé quen với ăn dặm
Khi con bạn thường xuyên ăn thức ăn đặc, bạn có thể cho bé ăn nhiều loại hơn để từ từ tạo thành ba bữa ăn hàng ngày. Đảm bảo cung cấp các nguồn dinh dưỡng và độ đặc, sệt khác nhau và để ý các dấu hiệu cho thấy bé đã no.
Bạn có thể dùng các nguồn thức ăn sau:
- Thịt, gia cầm và cá: Đảm bảo thịt mềm và dễ tiêu hoá. Hãy nhớ lọc xương thật kỹ cho bé.
- Trứng: Đảm bảo được nấu chín kỹ.
- Sản phẩm sữa đầy đủ chất béo: Sữa chua và phomai nguyên chất là những lựa chọn tốt cho bé.
- Các loại ngũ cốc và lúa mì có chứa gluten: Bao gồm mì ống, lúa mạch, yến mạch,…
- Đậu: Em bé của bạn có thể thích đậu lăng, đậu Hà Lan, đậu gà…
- Thức ăn nhẹ: Thử bánh gạo, bánh mì và mì ống nấu chín, cũng như trái cây mềm (chuối, lê, xoài, bơ) và các loại rau nấu chín mềm (cà rốt, khoai lang, bông cải xanh).
- Quả hạch và hạt: Đảm bảo chúng được nghiền mịn hoặc dưới dạng hạt nhỏ. Không nên cho bé dưới 5 tuổi ăn các loại nguyên hạt. Theo dõi nếu có tiền sử gia đình bị dị ứng hạt.
Vào khoảng 7-9 tháng, nhiều em bé có thể ăn ba bữa nhỏ mỗi ngày. Cố gắng bổ sung nguồn đạm, tinh bột và chất béo trong mỗi bữa ăn.
Vào khoảng 9-11 tháng, bé có thể ăn các bữa ăn gia đình được cắt thành từng miếng nhỏ. Các bé cũng nên được cho ăn thức ăn cứng hơn, chẳng hạn như bí xanh, táo, cà rốt, bánh quy giòn.
Khi được 1 tuổi, hầu hết các bé có thể ăn những thứ mà các thành viên trong gia đình ăn và tham gia các bữa ăn gia đình. Ở giai đoạn này, nhiều em bé có thể ăn ba bữa ăn nhỏ cộng với 2-3 bữa phụ mỗi ngày.
Hãy nhớ rằng mỗi em bé là khác nhau – con của bạn có thể ăn nhiều hơn hoặc ít hơn tùy thuộc vào nhu cầu của riêng bé.
Đừng quá lo lắng và áp đặt cho bé, điều này sẽ gây ảnh hưởng ít nhiều đến các vấn đề ăn uống của bé sau này. Bạn chỉ việc từ từ thay đổi, quan sát phản ứng của bé và đáp ứng đúng đủ nhu cầu của bé.
Những thực phẩm nên tránh
Mặc dù điều quan trọng là con bạn nên ăn nhiều loại thực phẩm khác nhau, nhưng có một số loại thực phẩm nên tránh, bao gồm:
- Mật ong: Không bao giờ cho trẻ sơ sinh dưới 12 tháng tuổi uống mật ong vì nguy cơ ngộ độc thực phẩm cao, một dạng ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng.
- Trứng chưa nấu chín: Những loại này có thể chứa vi khuẩn Salmonella, có thể gây bệnh cho em bé của bạn.
- Các loại sữa chưa tiệt trùng: Quá trình thanh trùng tiêu diệt vi khuẩn trong các sản phẩm sữa có thể gây nhiễm trùng.
- Thực phẩm hoặc đồ uống có đường, mặn hoặc đã qua nhiều bước chế biến: Chúng thường cung cấp rất ít chất dinh dưỡng. Đường có thể làm hỏng răng và thận của trẻ sơ sinh không thể chịu với quá nhiều muối. Tránh thêm muối vào bữa ăn cho bé.
- Nguyên hạt: Không cho trẻ dưới 5 tuổi ăn vì nguy cơ mắc nghẹn. Tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa của bạn trước khi cho bes awn các sản phẩm từ hạt nếu con bạn bị dị ứng.
- Sản phẩm ít chất béo: Trẻ sơ sinh cần nhiều chất béo hơn trong chế độ ăn uống của mình so với người lớn.
- Sữa bò: Bạn có thể thêm một lượng nhỏ sữa bò vào thức ăn. Tuy nhiên, không bao giờ được dùng nó như một thức uống chính hoặc cho uống với số lượng lớn vì nó gây chứng khó tiêu cho cả bé và người lớn.
>> Xem Ngay:cách dạy trẻ sống trách nhiệm và tự lập
Kết luận
Ăn dặm là một quá trình quan trọng mà em bé của bạn chuyển từ sữa mẹ hoặc sữa bột sang thức ăn.
Cho dù bạn chọn ăn dặm theo cách nào, bạn cũng phải đảm bảo cho bé ăn dặm đúng cách.
Bạn nên bắt đầu cho trẻ ăn trái cây mềm, rau và ngũ cốc khi được khoảng 4-6 tháng. Sau đó, bạn có thể chuyển sang các loại thực phẩm khác.
Hãy nhớ tránh một số loại thực phẩm và đề phòng dị ứng và mắc nghẹn. Vì bé còn rất nhỏ, chưa biết nhiều nên việc quan sát kỹ và cẩn thận của người lớn là yếu tố quan trọng nhất để bé phát triển.
Để hành trình ăn dặm của bé thành công, hãy làm cho giờ ăn trở nên thoải mái và thú vị, cho phép bé làm lộn xộn và cho bé tham gia vào giờ ăn của gia đình càng nhiều càng tốt.